Vampir yarasaları, adlarından da anlaşılacağı gibi gerçekten kan içen yaratıklar. Ancak korku filmlerindeki gibi değiller. Gerçek vampir yarasaları, düşündüğünüzden çok daha ilginç ve hatta biraz da şirin.

Tüm Yarasalar Kan Emer mi?

Hayır, kesinlikle hayır. Dünyada 1000'den fazla yarasa türü var ama bunlardan sadece 3 tanesi kan emiyor. Yani yarasaların büyük çoğunluğu böcek, meyve veya nektar yiyor. Kan emen türler:

Bilindik vampir yarasa (Desmodus rotundus) - Memelilerin kanını içiyor

Kıllı bacaklı vampir yarasa (Diphylla ecaudata) - Kuşların kanını tercih ediyor

Beyaz kanatlı vampir yarasa (Diaemus youngi) - Yine kuşlarla besleniyor

Bu 3 tür sadece Güney ve Orta Amerika'da yaşıyor. Özellikle Meksika, Brezilya, Şili ve Arjantin'de bulunuyorlar.

Nasıl Kan Emiyorlar?

Aslında "emmek" tam doğru bir ifade değil. Vampir yarasaları kanı dileriyle yalayarak içiyorlar. Keskin dişleriyle avlarının derisinde küçük bir kesik açıyorlar ve akan kanı yalıyorlar. Bir gecede yaklaşık 2 çay kaşığı kadar kan içmeleri yeterli oluyor.

İşin ilginç tarafı salyalarında "drakulin" adında bir madde var. Bu madde kanın pıhtılaşmasını önlüyor ve kan 20-30 dakika boyunca akmaya devam ediyor. Bu protein Kont Drakula'dan esinlenerek isimlendirilmiş.

Vampir Yarasaları Tehlikeli mi?

Doğrudan bir tehlike oluşturmuyorlar. Bir gecede aldıkları kan miktarı hayvan için önemli değil. Ancak asıl risk kuduz virüsü taşıma ihtimalleri. Peru'da 2010 yılında yarasalar nedeniyle yayılan kuduz salgınında 4 kişi hayatını kaybetti.

Vampir yarasaları nadiren insanları ısırıyor. Genellikle uyuyan atlar, sığırlar gibi çiftlik hayvanlarını hedef alıyorlar. Eğer bir kez birinin kanını emdilerse, ertesi gece yine aynı hayvanı buluyorlar. Nefes sesinden kurbanlarını tanıyabiliyorlar.

Kan Nasıl Bir Besin?

Kan aslında protein ve demir açısından zengin ama yağ ve karbonhidrat açısından fakir bir besin kaynağı. Vampir yarasaları bu özel diyete uyum sağlamak için evrimleşmişler. Bilim insanları bu yarasalarda 13 genin eksik veya artık çalışmadığını keşfetti.

Yarasalar kanı içtikten sonra hızla işliyorlar. Vücutları sadece kırmızı kan hücrelerini kullanıyor, plazmayı ise idrar yoluyla atıyorlar. Böylece hem besleniyorlar hem de uçabilecek kadar hafif kalıyorlar.

Sosyal Yaşamları

Vampir yarasaları oldukça sosyal hayvanlar. Eğer bir yarasa arka arkaya iki gece kan içemezse ölür. Bu durumlarda diğer yarasalar, tok olan arkadaşlarına kusarak kan vererek onları kurtarıyor. Anne yarasalar da yavrularına emzirmenin yanında kusarak kan takviyesi yapıyor.

Bu toplumsal dayanışma doğada nadir görülen özelliklerden. Yarasalar birbirlerini tımar ediyor ve güçlü sosyal bağlar kuruyorlar.

Sıkça Sorulan Sorular

S1: Vampir yarasaları insanlara saldırır mı?

C1: Hayır, vampir yarasaları nadiren insanları ısırır. Genellikle çiftlik hayvanlarını tercih ederler. Ancak son yıllarda insan yerleşimlerinin yaşam alanlarına yaklaşmasıyla bazı türler insan kanını tadmaya başladı.

S2: Kaç günde bir kan içmeleri gerekiyor?

C2: Vampir yarasaları her gece vücut ağırlıklarının yarısı kadar kan içmek zorundalar. İki gece üst üste beslenemezseler ölürler.

S3: Vampir yarasası ısırığı acıtır mı?

C3: Hayır, ısırık genellikle fark edilmiyor. Yarasalar uyuyan hayvanları hedef alır ve keskin dişleriyle hızlı bir kesik açarlar. Salyalarındaki uyuşturucu madde sayesinde kurban genellikle uyandırmıyor.

S4: Türkiye'de vampir yarasası var mı?

C4: Hayır, vampir yarasaları sadece Güney ve Orta Amerika'da yaşıyor. Türkiye'deki yarasaların tamamı böcek veya meyve ile besleniyor.

S5: Vampir yarasaları nasıl avlanıyor?

C5: Yankılanma ve koku duyularını kullanarak avlarını buluyorlar. Burnundaki ısı sensörleri, derinin altındaki kan damarlarını tespit etmelerine yardımcı oluyor.

S6: Kan besin değeri açısından iyi mi?

C6: Kan, protein ve demir açısından zengin ancak yağ ve karbonhidrat açısından fakir bir besin kaynağı. Vampir yarasaları bu özel diyete evrimsel olarak uyum sağlamış.