Kedilerde Kızgınlık Dönemi ve Kısırlaştırmaya Dair Bilinmesi Gereken Yararlı Bilgiler

Günümüzde kısırlaştırma ve kızgınlık dönemine ile ilgili pek çok araştırmaya rağmen insanlar kısırlaştırma işlemine önyargı ile yaklaşıyor.

Kısırlaştırma öncesi ve sonrası dikkat edilmesi gerekenlerin olduğu bir içerik hazırlamıştık. Bu sefer de bu doğru bilinen yanlışları, kısırlaştırmanın faydalarını ve operasyon hakkında detaylı bilgili bir araya getirdik. Ve kızgınlık dönemi, kısırlaştırma ile ilgili akla gelebilecek her şeye yanıt vermeye çalıştık.

Sizin de aklınıza gelen bilgiler varsa, yorumlarlarda paylaşmayı unutmayın.

Kedilerde kızgınlık dönemi nedir, ne zaman başlar, ne kadar sürer?

Kızgınlık dönemi (Östrus) cinsel olgunluğa ulaşma, ergenlik zamanı için kullanılır. Bu dönemde hayvanlarda çiftleşme isteği görülür.

Kedilerde kızgınlık döneminin başlangıcı ırkını göre değişmektedir. Bazı kediler çok erken (4 aylık) kızgınlık dönemine girerken bazı kediler ise geç (1 yaş) girmektedir.

Kızgınlık dönemi süresi de kediden kediye değişse de genel ortalama olarak 4 ila 7 gün arasında sürer. Belirli bir süre sonra tekrar kızgınlık dönemi başlar. Yılda 4 kere tekrarlanabilir. Yani aralıklı olsa da kısırlaştırana kadar hiç bitmeyen bir süreçtir.

Kedilerde kızgınlık dönemi nasıl anlaşılır?

Kızgınlık döneminde dişi kediler yerde yuvarlanma, acı acı bağırma, poposunu kaldırarak kuyruğunu kaldırma gibi hareketler sergiler. Bu dönemde çok sevgiye ihtiyaçları vardır.

Erkek kedilerde ise etrafa koku bırakma, miyavlama, sinirli bir ruh hali gözlemlenir.

Kedilerde kızgınlık döneminde hormon iğnesi uygulanır mı?

Hormon iğneleri mecbur kalınmadıkça uygulanmamalıdır. Adı üstünde hormonlarını etkileyeceği için çok sağlıklı bir uygulama değildir. Kedinizi ilk kızgınlık dönemi geçtikten sonra kısırlaştırmak en doğru seçenektir. Zaten hormon iğneleri aylık tekrarlanabilecek iğneler değildir.

Kızgınlıkta dişi kedilere simülasyon uygulanır mı?

Maalesef bazı insanlar bunun doğru bir yöntem olduğunu düşünerek kızgınlık döneminde kedilerini “rahatlatmak” için kulak çöpü vb. araçlarla kedilerini tatmin etmeye çalışır. Bunun kesinlikle yapılmaması gerekir! Bu gibi yöntemler hem kedinizin size olan ruhsal bağını değiştirecektir hem de hiç sağlıklı bir yöntem değildir.

Kızgınlık döneminin geçmesini beklemeniz, ilk kızgınlık döneminden sonra da kedinizi kısırlaştırmanız gerekmektedir.

Kedilerde kızgınlık sürecinde kedinizi nasıl rahatlatabilirsiniz?

Bu süreçte kedinizin ilgiye çok ihtiyacı vardır. Örneğin bağırdığı zamanlarda onunla oyun oynayarak ilgisini dağıtabilirsiniz. Sevdiği şeyleri onunla yapmak aklını yaşadığı bu zor durumdan alacaktır.

Bir başka yöntem ise kedinizin tüylerini hafifçe ıslatmak olabilir. Bu şekilde kendini yalamaya zaman harcar.

Kedilerde kısırlaştırma nedir?

Kısırlaştırma dişi veya erkek hayvanda üremenin operasyonla sonlandırılması demektir. Yani kısırlaştırma ameliyatıyla erkek hayvanın testislerini, dişinin de uterus (rahim) ve yumurtalıklarını alma şeklinde gerçekleşir. Kısırlaştırma kalıcı bir işlemdir.

Dişi kedilerde yumurtalıkların ve rahmin narkoz altında karnın altından ya da yandan kesilerek çıkartılması şeklinde gerçekleştirilir. Erkek kedilerde de yine narkoz verilerek her iki testisin ayrı ayrı açılarak, bu kesik hatlarından testislerin çıkarılarak alınması şeklinde yapılır. Erkeklerde genel olarak dıştan müdahale ve çoğu zaman lokal anesteji ile yapılan bu işlem dişilerde ise biraz daha zorludur. Rahim alınacağı için çoğunlukta karından yapılan cerrahi müdahale gerekmektedir.

Kedilerde kısırlaştırma ameliyatı ne kadar sürer?

Operasyon süresi 20 ila 60 dakikadır. Hastalar aynı gün taburcu edilir. Bazı durumlarda genellikle dişilerde bir günün üzerinde bekleme süresi önerilebilir.

Ameliyat yarasının iyileşme süresi ne kadardır?

Operasyon yaralarının herhangi bir komplikasyon olmadığı takdirde iyileşme süresi bir hafta ila 10 gün arasında değişir. Dişilerde 10 gün sonunda atılmışsa dış dikişler alınır, bir iki gün daha dikkat edilmesi önerilir.

Bu süreçte yara bölgesinin korunması çok önemlidir. Bu korunma işlemi koruyucu yakalıklar, hayvanı hareketlerini kısıtlama, pansuman vb. gibi seçenekler ile sağlanır. Erkeklerde yakalık her hekim tarafından şart koşulmasa da dişi kedilerde kullanılması çok önemlidir.

Antibiyotik kullanılır mı?

Özellikle dişi kedilerde doktorlar antibiyotik kullanımını önerir. Bu kısırlaştırma ameliyatını yapan veterinerin inisiyatifine bağlıdır. Ancak eğer size antibiyotik kullanımı önerildiyse bunu aksatmadan, düzenli olarak yapmanız gerekir.

Kısırlaştırma ne zaman yapılmalıdır?

Kedilerde kısırlaştırma ilk kızgınlık dönemi bittikten sonra yapılmalıdır. Kızgınlık dönemine girmeden yapılan kısırlaştırma işlemi kedinizin gelişimini tamamlaması anlamına geldiğinden sağlık açısından uygun değildir. Buna dair pek çok uzmanın farklı fikirleri olsa da çoğunluk ergenliğe girmiş bir kedinin kısırlaştırılmasının daha sağlıklı olduğunda hemfikir. Kızgınlık sırasında yapılması da ameliyat açısından pek çok komplikasyon yaratacağı için bu dönemin geçmesi beklenmelidir.

Bazı durumlarda bu kedinizin kilosuna da bağlıdır. Belirli bir yaşa gelmiş, ilk kızgınlık dönemini geçirmiş bile olsa kilosu ameliyat esnasında verilecek anesteziyi kaldıramayacaksa beklenmelidir. Bu konuda veteriner hekiminiz size gereken bilgiyi verecektir.

• DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

YANLIŞ: Kısırlaştırmak onların zevklerinin önüne geçmek demektir.

Kediler zevk için değil içgüdüsel bir görev olarak üremek için çiftleşir. Hatta bir çok araştırmaya göre hayvanların sırf hormonlarının yönlendirmesiyle çiftleştiği ve çiftleşme esnasında zevk almanktan ziyade acı çektiği ortaya konulmuştur.

YANLIŞ: Ne kadar erken kısırlaştırılırsa o kadar iyidir.

Yukarıda da belirtildiği üzere erken kısırlaştırma tam tersine sağlık sorunlarına neden olabilir. Erken kısırlaştırma ile kediniz gelişimini tamamlayamamış olur.

YANLIŞ: Erken yaşta kısırlaştırma kanseri engeller.

Bu da yanlış bir bilgidir. Kısırlaştırmanın faydaları arasında kanser riskini azaltması olsa da kızgınlık döneminden önce yapılmasının böyle bir özel etkisi yoktur.

YANLIŞ: Annelik-babalık duygusunu tatsınlar.

Hayvanlarda insanlardaki gibi aile kavramı yoktur. Tabii sevdikleri kişiler vardır, anne kedilerin özellikle birkaç boyunca yavrularına baktığı doğrudur ancak belirli bir zaman sonra kedi yavrularıyla çiftleşebilirler.

YANLIŞ: Onun yavrularına ben bakarım, ne olacak?

Eğer başka kedi bakabilecek durumunuz ve zamanınız varsa sokakta ve barınaklarda binlerce ev bekleyen kedi var. Böylelikle onlara da ikinci şans vermiş olursunuz.

YANLIŞ: Bir kez doğum yaptıktan sonra kısırlaştırmak daha sağlıkdır.

Buna dair herhangi bir bilimsel veri yoktur.

YANLIŞ: Cinsiyetini hissetmesini istiyorum.

Hayvanların cinsiyet kimliği bilgisi yoktur. Kısırlaştırma sadece çiftleşme dürtüsü olmaması anlamına gelir.

YANLIŞ: Doğasına müdahale etmek istemiyorum.

Evcilleştirilmiş hayvanların zaten doğalarına müdahale edilmiş demektir. Ayrıca doğal ortamında yaşabilecek, insanlar olmadan hayatlarını idame ettirebilecek seçenekleri çok sınırlı hale geldiğinden bu savunma ile tek başarılacak şey sokaklarda daha fazla hayvanın ölüme terk edilmesi anlamına gelir. Sokakta yaşayan hayvanların yaşam süreleri herhangi bir kaza, ani ölüm olmadığı takdirde 3-5 yıl arasındadır. Oysa evde beslenen hayvanların ortalama ömrü 15 yıldır.

Evcilleşme sürecinde kedi ve köpeklerde üreme döngüleri de dahil olmak üzere pek çok değişiklik olmuştur. Evcil hayvanların eşleşme güdüleri duygulara ve hislere değil tamamen içgüdülere dayanmaktadır. İçgüdüleri onlara, kimyasal bağlantılar aracılığıyla türlerinin devamını sağlamak için üremeleri/çoğalmaları gerektiğini söyler. Yabani hayatta bir türün ne sıklıkta üreyeceğini de doğanın dengesi belirler. Ancak kedi ve köpekler artık yabani ekosistemin bir parçası değildirler, dolayısıyla bu temel içgüdü artık ne olması gereken ortamda ne de olması gereken doğal dengede gerçekleşmektedir. İşte bu dengesizlikten dolayı üreme dönemleri artık doğanın kontrolünden çıkmıştır. Kedi ve köpeklerin üreme hızı o derece yüksektir ki her yıl doğanların ayrı ayrı her biri için uygun yaşama koşullarının sağlanabilmesi olanaksızdır.

YANLIŞ/DOĞRU: Kişiliği değişsin istemiyorum.

Bu kısmen doğrudur. Kedilerde kısırlaştırma sonrası bir takım kişilik değişiklikler yaşanabilir. Ancak bu kişilik değil huylarında yaşanır. Örneğin çabuk sinirlenen bir kedi ise artık daha sabırlı olacaktır. Çoğu kedi sahibi kısırlaştırma sonrasında kedisinin daha sevecen olduğunu belirtmiştir.

YANLIŞ/DOĞRU: Çok kilo alır.

Bu da kısmen doğrudur. Hormonları ve hormon seviyeleri farklılık gösterdiği için kilo almaya ve yağlanmaya meyilli olurlar. Bu noktada ameliyat sonrasında hareketsiz kaldığı zaman aralığı da önem taşır. Bu nedenle ameliyat sonrası onu rahatsız etmeyecek, koşturmayacak ancak ilgisini çekebilecek, onun sonrasında uyuşuk bir hale dönüşmesini engelleyerek oyunlar oynamalısınız.

Ayrıca kısır kediler için özel üretilen mamaları kullanmalısınız. Unutmayın ki kediniz kısırlaştırıldıktan sonra ergenliğini bitirmiş olur bu nedenle eskisi gibi aktif olmaz. Bu nedenle de daha sık oyun oynamalı, kilo-öğün kontrolünü yapmalısınız.

• KISIRLAŞTIRMANIN FAYDALARI

Dişilerde:

1. Kızgınlık belirtileri göstermeyecek, sürekli mutsuz ve sancılı olmayacak.
2. Çiftleşme istediğine bağlı problemler; evden kaçma, atlama, düşme, cinsel yolla bulaşan hastalıklar (FIV, AIDS vb.) engellenecek. Araba çarpma, evin yolunu bulamama, insan tarafından zarar verilmesi gibi seçenekler de ortadan kalkacak.
3. Meme tümörü, yumurtalık ve rahim kanseri riskleri elimine edilecek veya azaltılacak.
4. Rahim ve yumurtalık enfeksiyonları ve kistlerin oluşması riskini tamamen ortadan kalkacak.
5. Daha sağlıklı ve uzun ömürlü olmalarına yardımcı olacak.

Erkeklerde:

1. Kızgınlık belirtileri göstermeyecek, spreyleme-işaretleme yapmayacak.
2. Hemcinslerine karşı oluşan agresif tavırların ortadan kalkacak.
3. Testis kanseri riski ortadan kaldırılıp, prostata ilişkin hastalıkların da riski büyük ölçüde azaltılmış olacak.
4. Çiftleşme istediğine bağlı problemler; evden kaçma, cinsel yolla bulaşan hastalıklar (FIV, AIDS vb.), diğer hayvanlarla kavga, yaralanma, sinir hali engellenecek. Araba çarpma, evin yolunu bulamama, insan tarafından zarar verilmesi gibi seçenekler de ortadan kalkacak.
5. Daha sağlıklı ve uzun ömürlü olmalarına yardımcı olacak.

Sonuç olarak kısırlaştırma ile doğum kontrolü sağlanacak ve daha sağlıklı bir hayat sürebilecek.