“Kedi Bilimi” Ders 1: Kediler Neden Dört Ayakları Üzerine Düşerler?

“Kedi Bilimi” Ders 1: Kediler Neden Dört Ayakları Üzerine Düşerler?

Evcil kediler pek çok insanın da genel kültür olarak bildiği gibi, oldukça gelişmiş bir esnekliğe sahiptirler. Bunun nasıl sağlanabildiğini ve evrimsel geçmişini birazcık aydınlatmaya çalışalım. Peki o halde kediler neden dört ayakları üzerine düşerler?

Kedilerdeki bu dört ayak üzerine düşme davranışına, Kedi Doğrultma Refleksi adı verilir. Yani kedilerin dört ayak üzerine düşmesi, bir yetenek değil bir reflekstir

kediler-neden-dort-ayaklari-uzerine-duserler-patiliyo-1

Hatta daha spesifik olarak, sonradan kazanılan bir reflekstir. Kediler bu refleksi doğumdan 3-4 hafta sonrasına kadar kazanamazlar, hatta 7. haftaya ulaşana kadar bu refleks düzgün bir şekilde işlemez. 7. haftadan sonra ise öğrenme tamamlanır ve kediler refleks olarak, tamamen bilinç dışı bir şekilde bu davranışı sergilerler. Bunun, biri elini hızla gözünüze doğru götürdüğünde göz kapaklarınızın gözünüzü korumak için kapanmasından bir farkı yoktur ve bu da, genel kanının aksine, doğuştan kazanılan bir refleks değildir ve yeni doğan insan bebeklerinde görülmez, doğumdan birkaç hafta sonra kazanılır. Tamamen bilinçsiz olarak otonom sinir sisteminin kontrolünde yaptığımız bir harekettir, yani reflekstir.

Kedilerin bu hareketi başarıyla gerçekleştirmeleri için gereken minimum düşüş yüksekliği 1 metre civarındadır

kediler-neden-dort-ayaklari-uzerine-duserler-patiliyo-2
1 metrenin altındaki yüksekliklerden düşüşlerde kedi doğrulmaya fırsat bulamayacaktır. Şimdiye kadar ki en uç vaka, 46. kattan düşen bir kedinin ölmeden kurtulmasıdır. Bu, yaklaşık 150 metre yükseklik demektir. Elbette kurtuluşu, anatomisi sayesinde olmamıştır. Kedi bir tente üzerine düşmüş, sonra da bir manavın tezgahı üzerindeki bol yeşillik ve meyveler üzerine iniş yapmıştır. Buna rağmen kemikleri kırılmış ve veterinerler sayesinde iyileştirilebilmiştir. Bunun haricinde Journal of American Veterinary Medical Association dergisinde yayınlanan 1987 tarihli bir araştırmaya göre ortalama 6 kat yükseklikten (20 metre kadar) düşen 132 kedinin %90’ı hayatta kalmıştır.

Kediler ne kadar yüksekten düşerse, kurtulma şansları o kadar artmaktadır

kediler-neden-dort-ayaklari-uzerine-duserler-patiliyo-3
4. kat ve daha aşağısından sert zemin üzerine düşen kedilerde (yaklaşık 15 metre) yaralanma oranları oldukça yüksekken, 7. kattan daha yükseklerden (yaklaşık 22 metre ve üzeri) düşen kedilerde yaralanma oranları ciddi bir şekilde azalmaktadır. Yani her ne kadar insan mantıken tersini beklese de, kediler ne kadar yüksekten düşerse, kurtulma şansları o kadar artmaktadır (elbette bunun bir üst sınırı vardır). Buna Yüksek Bina Sendromu (High-Rise Syndrome) adı verilir. Gelişen modelleme teknolojisi sayesinde bunun maksimum düşüş hızı ve kedilerin anatomik koordinasyonları arasındaki ilişkiden kaynaklandığı keşfedilmiştir. Yani kedi, maksimum serbest düşüş hızı (terminal velocity) olan 100 km/h hıza 22 metreden yüksek düşüşlerde ulaşabilmektedir (insan için maksimum serbest düşüş hızı 210 km/h’tir) ve bu yükseklikten düşüşte sağ kalacak bir anatomiye sahiptir. Bu hız ile anatomi arasındaki ilişki, bu hıza ulaştıktan sonra kedinin düşüşünü çok daha kolay ayarlayabilmesiyle ilgilidir. Çünkü kedi, bu hızdan sonra daha fazla hızlanamaz ve sabit bir hızla düşer, bu da kendisini düşüş için ayarlamasını kolaylaştırır.

Bu refleks, kedigillerde vahşi doğada evrimleşmiştir

kediler-neden-dort-ayaklari-uzerine-duserler-patiliyo-4
Pek çok kedi, ağaçlar üzerinde yaşar veya dinlenmek üzere ağaçların üzerini tercih eder. Hatta kimi kedigil, ağaçlara tırmanıp buradaki maymunları veya tembel hayvanları avlamak üzere özelleşmiştir. Dolayısıyla ağaçlardan düşme vakaları, kedigiller arasında çok yaygındır ve bu sebeple, bu yönde gelişecek bir refleks, hayatta kalma şanslarını kat be kat arttırmaktadır. Vahşi doğada, olduğu gibi yere düşen kedilerdense, esnek olan kediler yönünde ciddi bir seçilim baskısı oluşmuş ve nesiller sonunda dört ayak üzerine düşen kedigiller evrimleşmiştir.

Önce gözler ve iç kulaktan gelen sinyallerle kafa döndürülür; sonrasında ise omurga kıvrılarak düzgün güşüş pozisyonuna getirilir


Düşüşten hemen önce bacaklar düzgün pozisyona getirilir ve sırt dışarı çıkarılarak düşüş kuvvetleri azaltılır.

Sonuç olarak vahşi doğada ağaçlar üzerinde yaşamanın getirdiği bir evrim, günümüzde ev kedilerinde binalardan düşüşlerde hayatta kalmaya yaramaktadır. Siz yine de buna çok güvenerek kedinizi başıboş bırakmayın ve pencerelerinizin kapalı olduğundan emin olun.

Kaynak: Evrimağacı.org





Pinterest'de Paylaş