Köpeklerde Epilepsi Nedenleri ve Tedavisi

Epilepsi, köpeklerde sık görülen rahatsızlıklardan birisidir. Konuya detaylı olarak başlamadan önce “Epilepsi nedir?” sorusuna cevap verelim. Epilepsi; beyin içerisinde yer alan sinir hücrelerinin normal olmayan elektrokimyasal aktivitesi sonucunda ortaya çıkan nörolojik bir hastalıktır. Anormal elektrokimyasal aktiviteler sonucunda; koordinasyon bozuklukları, krizler ve anormal hareketler ortaya çıkar. Sinir dokusu çeşitli doku ve organlara gelişigüzel mesajlar gönderdiğinden dolayı bu belirtiler görülür.

Epilepsi köpeklerde her dönemde görülsede özellikle 2-3 yaş aralığında daha sık görülür. Yoğunluk olarak ise 6 ay ile 5 yaş arasındaki köpekler daha çok etkilenmektedir.

Epilepsi oluşum sebeplerine göre ikiye ayrılır.

Primer (İdiopatik) Epilepsi: Krizlerin nedeni belirlenememiş olan epilepsi durumlarına bu isim verilir. Net olarak sebep belli değildir. Genetik veya kongenital nedenlerden kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Belgian Tervuerens, Beagle, Dachshunds, German Shepperds, Keeshonds, Boxer, Cocker, Golden Retriever, Labrador, Irish Setter, Kaniş, Dalmaçyalı, Schnauzers, Saint Bernard ırkı köpekler bu hastalığa yatkın olan köpek ırklarıdır.

Sekonder Epilepsi: Epilepsi krizlerinin neden kaynaklı olduğu saptanmış olan vakalardır. Birçok farklı problem ve hastalık epilepsi krizine sebep olabilir. En sık karşılaşılan nedenlerden bazıları aşağıda yer almaktadır.

• Travmalar (Düşme, çarpma vb.)
• Beyin tümörleri
• Beyin apseleri
• Hidrosefali
• Encefalit
• Eclampsia
• Zehirlenmeler (Arsenik, kurşun, striktin vb.)
• Organ yetmezlikleri (Karaciğer, böbrek)
• Paraziter enfeksiyonlar (Kalp kurdu vb.)
• Hipoglisemi
• Hipotiroidizm
• Distemper
• Kuduz
• Yalancı kuduz

Epilepsi krizleri 4 safhada meydana gelmektedir.

1. Prodome Evresi: Bu evre dakikalar veya saatler sürebilir. Bu evrede meydana gelen değişiklikler dışarıdan fark edilemez.

2. Aura Evresi: Bu evrede meydana gelen değişiklikleri fark edilebilir. Başlıca görülen belirtiler; köpekte aşırı yalanma, hız denetimsizliği, aşırı salya üretimi, hafif titreme, saklanma, kusma, aşırı havlama, dönme gibi davranışlardır. Bu davranışlardan bir veya birkaçı görülebilir.

3. İctus (kriz) Evresi: Köpeğin kriz geçirdiği evredir. Çoğunlukla 45 saniye ile 3 dakika arasında sürer. Bu kriz sırasında köpek bilincini kaybeder, yan düşer, dişlerini gıcırdatır, çenesi kilitlenir, can çekişir gibi ayaklarını oynatır, çırpınır, garip sesler çıkarır, bilinçsiz bir şekilde idrarını ve kakasını yapar. Bu belirtiler değişkenlik gösterebilir. Bazen şiddetli bazense hafif olabilir. Aynı zamanda bazen birçok belirti görülürken bazen bu belirtilerden birkaç tanesi görülür

4. İctal (Kriz Sonrası) Evresi: Kriz belirtileri sona erdikten sonraki evredir. Köpekte bir yorgunluk söz konusudur. İyi duyamaz ve göremez. Susama ve aşırı su tüketme davranışı görülebilir.

Tanı ve Tedavi

Epilepsinin teşhisi için elektrokardiyogram, ultrason, MR, röntgen, omurilik sıvısı tahlili, kan ve idrar tahlilleri gibi çeşitli testler gerekebilir. Tedavide veteriner hekimin tavsiyesi ve önerisi ile neden göz önünde bulundurularak primadone (mysoline), phenobarbital, potassium bromide, dilantin, valium (diazepam) gibi ilaçlar kullanılabilir. Yine nedene bağlı olarak çeşitli operasyonlar ve fizik tedaviler gerekebilmektedir. Epilepsi hastası köpeklerin bir çoğu tedavilere olumlu cevap verir.

Kriz esnasında neler yapmalıyız?

• Öncelikli olarak sakin olmanız ve köpeğinizi kendisine zarar vermeyeceği bir alana almanız gerekmektedir.
• Eğer mümkünse köpeği yumuşak bir alana almak iyi olacaktır. Özellikle baş ve boyun bölgesinin altına yumuşak yastık koymaya çalışın.
• Krizin süresi ve şeklini aklınızda tutmaya ve not etmeye çalışın. Eğer mümkünse video olarak kaydedin. Bu krizin ve nedenin belirlenmesinde veteriner hekimler için iyi bir kaynak olacaktır.
• Köpeğiniz nefes alamıyor gibi görünebilir fakat solunumu devam ediyordur; endişelenmeyin.
• Elinizi köpeğin ağzına sokup, dilini çekmeye, kaşıkla dilini itmeye çalışmayın. Köpeğinizin bilinci yerinde olmadığından size zarar verebilir, ısırabilir.
• Köpeğinizin renginde bir morarma varsa yani nefes almada zorluk çekiyorsa müdahale edin. Böyle bir durumda iki küçük havlu veya 2 parça gazlı bez yardımıyla köpeğinizin çenesini aralayıp nefes yolunu açık tutmaya çalışınç
• Kriz bitince köpeğinizin yanından ayrılmayın. Onunla sakin bir ses tonuyla konuşun; onu rahatlatın. Kriz sonrası köpeğiniz bir süre iyi göremez, iyi duyamaz. Bu süre zarfında kendini yaralamaması için yanında kalın.