Köpeklerde Sık Görülen Hastalıklar ve Önleme Yöntemleri

Köpeklerde sağlık sorunlarını önlemenin en etkili yolu, düzenli veteriner kontrolleri, doğru aşı takvimi ve parazit korumasıdır. Bu rehberde köpeklerde en sık görülen hastalıkları, belirtilerini ve önleme yöntemlerini bulabilirsiniz.

En Önemli Öncelikler

• Çekirdek aşılar (Parvo, Distemper, Adenovirüs, Kuduz) mutlaka yapılmalıdır.

• Parazit önleme yıl boyunca devam etmelidir.

• Veteriner kontrolleri yılda en az 1 kez, yaşlı köpeklerde 6 ayda bir yapılmalıdır.

• Obeziteyi önlemek, düzenli diş bakımı ve zamanında kısırlaştırma, uzun vadeli sağlık risklerini ciddi biçimde azaltır.

  
  

Enfeksiyöz Hastalıklar

Çekirdek Aşıyla Önlenenler

• Parvovirüs (Parvo): Şiddetli ishal, kusma ve dehidratasyona yol açar. Yavrularda ölümcül olabilir.

• Distemper (Gençlik hastalığı): Solunum, sindirim ve sinir sistemi belirtileri; kalıcı nörolojik sorunlar bırakabilir.

• Adenovirüs 1/2: Karaciğer enfeksiyonu ve üst solunum yolu hastalıkları.

• Kuduz: İnsanlara bulaşabilen (zoonotik) ölümcül hastalık.

📌 Önleme: Aşılar 6–8 haftalıktan başlanır, 3–4 haftada bir 16 haftaya kadar tekrarlanır. 1 yıl sonra rapel yapılır. Çoğu çekirdek aşı yetişkinlerde 3 yılda bir tekrar edilir. Kuduz aşısı yasalara göre zorunludur.

Çekirdek Olmayan (Yaşam Tarzına Bağlı) Aşılar

• Leptospirosis: Kemirgen idrarından bulaşır. Böbrek ve karaciğer yetmezliğine neden olabilir.

• Bordetella/Parainfluenza (Kennel Cough): Barınak, pansiyon ve kalabalık ortamlarda sık görülür.

• Köpek gribi (CIV): Salgın dönemlerinde aşı önerilir.

Vektör ve Paraziter Hastalıklar

Ektoparazitler

• Pire: Kaşıntı, alerjik dermatit ve bağırsak parazitlerine yol açar.

• Kene: Lyme, Ehrlichia, Babesia gibi hastalıkların taşıyıcısıdır.

• Uyuz etkenleri: Şiddetli kaşıntı ve deri sorunlarına neden olabilir.

📌 Önleme: Aylık ya da uzun etkili tablet/spot-on ürünler, çevre temizliği, günlük kene kontrolü.

Endoparazitler

• Bağırsak kurtları (Toxocara, Ancylostoma, Trichuris).

• Tenya türleri.

• Giardia ve diğer protozoalar.

• Kalp kurdu (Dirofilaria immitis).

📌 Önleme: Düzenli dışkı muayeneleri, yavru ve yeni sahiplenilen köpeklerde iç parazit tedavileri, kalp kurdu bölgelerinde yıl boyu profilaksi.

Leishmaniasis (Akdeniz Bölgesi)

• Tatarcık sinekleriyle bulaşır. Deri, böbrek ve organ tutulumları yapar.
  📌 Önleme: Repellent tasmalar, akşam-gece dışarıda kalmayı sınırlama, sineklik kullanımı, düzenli taramalar.

Bulaşıcı Olmayan Yaygın Sorunlar

• Diş hastalıkları: Periodontal sorunlar, ağız kokusu, diş kaybı.

• Obezite: Diyabet, kalp ve eklem sorunlarını artırır.

• Deri ve alerjiler: Kaşıntı, otitis externa ile sık birliktelik gösterir.

• Ortopedik sorunlar: Kalça/dirsek displazisi, osteoartrit.

• Endokrin hastalıklar: Hipotiroidi, Cushing, Diyabet.

• Üriner ve böbrek hastalıkları: Enfeksiyon, taşlar, kronik böbrek yetmezliği.

• Üreme sistemi hastalıkları: Pyometra, meme tümörleri, prostat sorunları.

• Tümörler: Mast hücre tümörü, lenfoma, hemangiosarkom.

Önleme Stratejileri

Aşılama

• Çekirdek aşılar eksiksiz uygulanmalı.

• Yaşam tarzına göre Leptospira, Bordetella, CIV, Lyme gibi ek aşılar değerlendirilmeli.

Parazit Önleme

• Yıl boyunca pire ve kene koruması.

• Kalp kurdu endemik bölgelerde yıl boyu koruma + yıllık test.

Beslenme ve Kondisyon

• İdeal vücut kondisyon skoru 4–5/9.

• Ölçülü porsiyon, dengeli mama, düzenli tartı.

Dental Bakım

• Günlük ya da haftada birkaç kez diş fırçalama.

• Onaylı diş çubukları ve düzenli profesyonel temizlik.

Kısırlaştırma

• Dişilerde pyometra ve meme tümörü riskini azaltır.

• Erkeklerde testis ve prostat hastalıklarına karşı koruyucu.

Güvenlik

• Zehirli gıdalardan uzak tutun (çikolata, üzüm, soğan, sarımsak, ksilitol).

• Yazın araçta bırakmayın.

• Bahçe ve ev güvenliğini sağlayın.

  
  

Yaşa Göre Sağlık Kontrolleri

• Yavru (0–12 ay): Aşılar, parazit önleme, büyüme ve davranış takibi.

• Genç yetişkin (1–6 yıl): Yılda 1 muayene, diş ve kilo kontrolü.

• Olgun & Senior (7+ yıl): 6 ayda bir muayene, kan tahlilleri, idrar analizi, ağrı ve mobilite değerlendirmesi.

Evde Erken Uyarı Kontrol Listesi

• Ani uyuşukluk, iştahsızlık

• Öksürük, hızlı soluma

• Kusma, ishal, siyah dışkı

• İdrarda kan veya zorlanma

• Ağız kokusu, diş sorunları

• Kaşıntı, kızarıklık, kötü koku

• Geçmeyen şişlikler

• Zehirlenme, nöbet, sıcak çarpması şüphesi

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S1: Hangi aşılar mutlaka yapılmalı?
Cevap: Distemper, Parvo, Adenovirüs ve Kuduz. Diğerleri yaşam tarzı ve bölgesel risklere göre eklenir.

S2: Parazit önlemeyi ne sıklıkla yapmalıyım?
Cevap: Çoğu bölgede yıl boyu pire-kene koruması, kalp kurdu endemik bölgelerde yıl boyu profilaksi ve yıllık test.

S3: Leishmania’dan en iyi korunma nedir?
Cevap: Repellent tasma/spot-on, gece dışarı çıkışlarını azaltma, sineklik, düzenli tarama.

S4: Obeziteyi nasıl önlerim?
Cevap: Ölçülü porsiyon, ödülleri sınırlama, düzenli tartı ve egzersiz.

S5: Diş fırçalayamıyorsam ne yapmalıyım?
Cevap: Haftada birkaç kez fırçalama bile faydalıdır. Ek olarak diş çubukları ve veteriner diş temizliği önerilir.

S6: Kısırlaştırma şart mı?
Cevap: Pyometra ve bazı tümör risklerini azaltır. Zamanlama, köpeğin yaşı ve ırkına göre veterinerle belirlenmelidir.